Πάρκινσον παγκόσμια ημέρα

Το Πάρκινσον αρχίζει απ' τη...μύτη


Οι ειδικοί υπενθυμίζουν ότι η ασθένεια δεν προκαλεί τρέμουλο σε όλους τους ασθενείς, ενώ ειδικά οι νεώτεροι μπορεί να εκδηλώσουν εντελώς απρόσμενα συμπτώματα.



«Η νόσος Πάρκινσον είναι μία αργά εξελισσόμενη, εκφυλιστική ασθένεια του εγκεφάλου η οποία σε πρώτο στάδιο επηρεάζει το τμήμα του που είναι υπεύθυνο για την κίνηση», λέει....



ο νευρολόγος Παναγιώτης Ι. Ζήκος, υπεύθυνος του Ιατρείου Πάρκινσον στο 251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας και πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Ελληνικής Εταιρείας Εθελοντών & Ασθενών για τη Νόσο Πάρκινσον «Επίκουρος-Κίνηση».

«Το πρώτο σύμπτωμα, συνεπώς, είναι οι αργές κινήσεις, οι οποίες εκδηλώνονται σε όλους τους ασθενείς».

Η νόσος αρχικά είναι χαρακτηριστικά ετερόπλευρη, δηλαδή αφορά τη μία πλευρά του σώματος. «Αν αυτό δεν συμβαίνει, τότε εγείρονται υποψίες ότι δεν είναι Πάρκινσον», ξεκαθαρίζει ο κ. Ζήκος.



Διαταραχές ύπνου

Αν και ο τρόμος (τρέμουλο) είναι το πιο γνωστό σύμπτωμα του Πάρκινσον, μέχρι αυτός να αρχίσει ο ασθενής μπορεί να έχει εκδηλώσει πολλά άλλα.

Οκτώ έως 10 χρόνια πριν από τη διάγνωση, οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν μία διαταραχή του ύπνου που αποκαλείται σύνδρομο RBD (REM Behavioral Disorder).

Σε αυτό, ο ύπνος είναι ανήσυχος και με πολύ «ζωντανά» όνειρα και κινήσεις, κάτι το οποίο δεν είναι φυσιολογικό.

Τις κινήσεις αυτές συνήθως δεν τις αντιλαμβάνεται ο ίδιος ο ασθενής, αλλά ο/η σύντροφός του - «είναι συνηθισμένη η έκφραση “με σκουντάει στον ύπνο του”», λέει ο κ. Ζήκος.

Άλλα συμπτώματα που μπορεί να εκδηλωθούν μία δεκαετία πριν από τη διάγνωση είναι ηοσφρητική δυσλειτουργία (ο ασθενής χάνει την όσφρησή του), η δυσκοιλιότητα (λιγότερο από 3 κενώσεις την εβδομάδα) και η κατάθλιψη.



«Πιάσιμο» στον ώμο

Πολύ συνηθισμένο σύμπτωμα της νόσου Πάρκινσον είναι η δυσκαμψία των μυών, η οποία πολλές φορές εκδηλώνεται στους νεότερους ασθενείς – στις ηλικίες 40-50 ετών.

Η δυσκαμψία και ο πόνος στην περιοχή του ώμου (οι ασθενείς παραπονούνται για «μάγκωμα» ή «πιάσιμο» του ώμου) όταν δεν έχει εμφανή αιτία είναι πολύ ύποπτη.

Δυστυχώς όμως «οι ασθενείς συμβουλεύονται ορθοπεδικούς και παίρνουν φάρμακα για περιαρθρίτιδα, με συνέπεια να καθυστερεί κατά τουλάχιστον 3 χρόνια η διάγνωση», λέει ο κ. Ζήκος.

«Αυτό όμως έχει σοβαρές συνέπειες, διότι όσο περισσότερο καθυστερεί η θεραπεία, τόσο λιγότερο ωφελείται τελικά ο ασθενής όταν την αρχίσει, διότι η μεγαλύτερη επιδείνωση γίνεται τα πρώτα χρόνια».



Άλλο ο ιδιοπαθής τρόμος

Ο τρόμος (το τρέμουλο, δηλαδή) εκδηλώνεται στο αρχικό στάδιο του Πάρκινσον στα δύο τρίτα των ασθενών, αλλά απουσιάζει από τους υπόλοιπους.

Αρχίζει συνήθως από το ένα χέρι και μετά από πολλά χρόνια εμφανίζεται και στην άλλη πλευρά. Αρχικά παρατηρείται κυρίως στον αντίχειρα, σε κατάσταση ηρεμίας (όταν λ.χ. κάποιος κάθεται και βλέπει τηλεόραση), επιτείνεται όταν ο ασθενής είναι αγχωμένος και εξαφανίζεται στη διάρκεια του ύπνου.

Πολλές φορές ο ασθενής δεν έχει την αίσθηση ότι τρέμει, αλλά το παρατηρεί ο/η σύντροφός του.

Η διαφορά αυτού του τρόμου από τον ιδιοπαθή (αγνώστου αιτιολογίας) είναι ότι οι ασθενείς με αρχόμενο Πάρκινσον μπορούν να κάνουν εκούσιες κινήσεις (λ.χ. να πιουν τον καφέ τους ή να φέρουν το πιρούνι στο στόμα) δίχως να τρέμουν, ενώ οι ασθενείς με ιδιοπαθή τρόμο όχι.

Επιπλέον, στους ασθενείς με αρχόμενο Πάρκινσον μπορεί να τρέμει το σαγόνι, ενώ στον ιδιοπαθή τρόμο τρέμει το κεφάλι σαν να γνέφει ο πάσχων «ναι-ναι» ή «όχι-όχι».

Ένας τρόπος για να δει ο ασθενής αν έχει τρόμο ηρεμίας, είναι να αφήσει χαλαρά τα χέρια του πάνω στα πόδια και να μετρήσει ανάποδα από το 100.

Ο σύντροφός του θα δει εάν τρέμει ο αντίχειρας ή το χέρι. Επίσης αυτό ο τρόμος είναι φανερός όταν περπατάει ο πάσχων.

Ο ιδιοπαθής τρόμος είναι μια πάθηση που αφορά και τα δύο χέρια και εξελίσσεται πάρα πολύ αργά, σε διάστημα δεκαετιών.

Ο τρόμος αυτός εξαφανίζεται για 1-2 ώρες έπειτα από την κατανάλωση ενός ποτηριού κρασί, ενώ υπάρχει και άλλο άτομο στην οικογένεια που πάσχει από αυτόν.

Οι πάσχοντες από ιδιοπαθή τρόμο, πάντως, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν Πάρκινσον.



Αργές κινήσεις

Οι ασθενείς δυσκολεύονται να κουμπώσουν κουμπιά, να σηκωθούν από μια καρέκλα, να βουρτσίσουν τα δόντια τους, ενώ το πρόσωπό τους χάνει εκφραστικότητα και παρατηρείται μειωμένη ταλάντωση του ενός χεριού κατά το περπάτημα.

Καθημερινές ασχολίες, όπως το ντύσιμο και η γραφή, αρχίζουν να γίνονται όλο και δυσκολότερες.

Η ομιλία γίνεται πιο χαμηλόφωνη και αδύναμη, πολλές φορές δεν ακούγονται καλά στο τηλέφωνο ή τον τηλεφωνητή.

«Οι ασθενείς συνήθως περπατούν με αργά συρτά βήματα, αλλά μερικές φορές επιταχύνουν απότομα “κυνηγώντας” το βήμα τους, αδυνατώντας να σταματήσουν», λέει ο νευρολόγος Παναγιώτης Ζήκος. «Καθώς εξελίσσεται η νόσος μπορεί να εμφανιστούν διστακτικότητα κατά την έναρξη της βάδισης ή “πάγωμα” όταν πλησιάζουν πόρτες ή στενά σημεία.

Γίνονται επίσης συχνές οι πτώσεις».

Ένα τρόπος για την αξιολόγηση της βραδυκινησίας είναι να κάνει κάποιος γρήγορα, πολλές φορές «κου πε πε» ή να ανοιγοκλείσει γρήγορα την παλάμη του.

Εάν διαπιστώσει ότι το ένα χέρι δεν κάνει ολόκληρη την κίνηση και αργεί σε σχέση με το άλλο, καλό είναι να απευθυνθεί σε έναν νευρολόγο.



Αριθμοί

25.000 οι πάσχοντες από νόσο Πάρκινσον στην Ελλάδα

7-10 εκατομμύρια οι ασθενείς παγκοσμίως

60 ετών η μέση ηλικία εμφάνισης

1% των ατόμων άνω των 60 ετών έχουν Πάρκινσον

5%-10% των ασθενών έχουν νεανικό Πάρκινσον (εκδήλωση πριν από τα 40)

77% των Ευρωπαίων δεν ξέρουν πως οι αργές κινήσεις είναι σύμπτωμα του Πάρκινσον

tanea